“NIE JESTEM FASZYSTA”
Lili Galili
(Z angielskiego tlumaczyl Bob Kordecky))
Wielu Polakow patrzy z przerazeniem na rosnaca popularnosc populistycznego polityka, majacego antyelitarny program, ktorego poparcie wzroslo ostatnio z 9% do 30%. Andrzej Lepper, okreslany przez niektorych jako neo-faszysta, mowi, ze po prostu chodzi mu o interesy obywateli.
WARSZAWA - Na kilka minut przed umowionym spotkaniem, jeden z czolowych polskich intelektualistow zapytal mnie zirytowany: “Czy poszlabys na spotkanie z Hitlerem w 1932 roku?” Chociaz bylo mu trudno znalezc jakies uzasadnienie dla tego rodzaju porownania pomiedzy Hitlerem a prewodniczacym Samoobrony, to jego szokujaca reakcja mowi wiele o stosunku polskiej inteligencji do zjawiska jakie nagle
zakwitlo na polskim “politycznym podworku.” Wlasciwie trudno juz mowic o “podworku”. Wedlug ostatnich badan ankietowych, ktore wykazuja 30-procentowe poparcie dla Andrzeja Leppera, sytuacja ta nie ma zamiaru zniknac. Polacy boja sie go, a co wiecej, nawet sie go wstydza. Ten prosty, czasami wrecz nieokrzesany czlowiek,
bez wiekszego wyksztalcenia, nie potrafiacy sie wypowiadac, nie pasuje do ich wyobrazenia o sobie, szczegolnie obecnie, po wejsciu do rodziny narodow europejskich.
Poczatkowo Polacy smiali sie z niego, kiedy blokowal drogi w ramach ruchu rolnikow, niechetnych przystapieniu Polski do Unii Europejskiej. Uwazali go za rodzaj chuligana.
Teraz juz nie jest im do smiechu a ci, ktorzy nie maja zamiaru przylaczyc sie do jego
rosnacej koalicji niezadowolonych, wstydza sie go.
W ostatnich tygodniach trudno bylo przejsc ulicami polskich miast, zeby nie zobaczyc portretow Leppera, ktory rowniczesnie znalazl sie na pierwszych stronach wielu polskich gazet. Nie mozna wlaczyc radia lub TV, aby gdzies nie uslyszec debaty jego kolegow partyjnych w Sejmie, z udzialem ministra lub prowadzonej prze gospodarza popularnej audycji.
“Pan Redaktor z takim uwielbieniem wpatruje sie w dr Rokite, ze nie chce przerywac kochankom,” powiedzial raz do znanego i szanowanego redaktora, ktory sluchal wypowiedzi dr Rokity, ktory mial duze szanse zostac premierem Polski z ramienia Platformy Obywatelskiej.
Tak wiec, w wielce populistycznym stylu, ktory jest rowniez popularny w Izraelu,
polaczyl media z intelektualistami, reprezentowanymi przez znanego prawnika dr Rokite.
W podobny , zreszta bardzo skuteczny sposob, dzieli on spoleczenstwo na “ich” czyli elity, profesorow (o ktorych wyraza sie czesto z lekcewazeniem w glosie) i na “nas” czyli zwyklych ludzi. Pewnego razu, Lepper pochwalil sie, ze czytal ksiazke Josefa Goebbels’a o propagandize, ktora moglby zarekomendowac kazdemu politykowi.
“Zgadza sie,” powiedzial w wywiadzie dla Haaretz’a “I co w tym zlego?” “Goebbels
prawdopodobnie czytal ksiazke Gustava le Bon (pionier psychologii mas - L.G.).
Oceniajac Leppera po wynikach, jest on jego dobrym uczniem.
W wieku lat 50-u, tylko ze srednim wyksztalceniem, Lepper jest glownie populista, ktory buduje swoja popularnosc w oparciu o rosnaca frustracje wsrod tych warstw spoleczenstwa poplskiego, ktore ominely korzyscci przemian ustrojowych. Jednakze, niektorzy twierdza, ze kieruje on partia neo-faszystowska. Latwo sie dowiedziec przeciwko czemu wystepuje (przeciwko wszystkiemu), ale trudno zrozumiec co proponuje. Chociaz jego partia jest zdyscyplinowana, glosi on glownie puste slogany jak “odebrac bogatym i rozdac ubogim.”
Leppera czesto porownuje sie do Joerg’a Haidera w Austrii lub Jean le Penn’a we Francji. Takie porownanie jest jednak tylko czesciowo sluszne. Haider i le Pen tworzyli swoje kariery w opoarciu o ksenofobie a w Polsce przeciez nie ma cudzoziemcow, do ktorych mozna czuc nienawisc. To co ich laczy to pewna charaktrystyczna opalenizna, ktora pojawia sie przy swietle lamp nacjonalizmu i populistycznego faszyzmu, niezbedna dla zdrowej i przystojnej aparycji.
Czekajac na wybawiciela
Porownanie do Hitlera to rezultat nieuzasadnionego niepokoju, ale Lepper zarobil na nie uczciwie. Niedawno, w wywiadzie udzielonym jednej z warszawskich gazet, Lepper chwalil Hitlera, ze przyczynil sie do zmniejszenia bezrobocia w Niemczech oraz rozbudowal infrastrukture na poczatku swojej kariery. Dodal, ze nie rozumie co sklonilo pozniej Hitlera do popelnienia ludobojstwa. Tytul w gazecie brzmial: Lepper podziwia Hitlera. W Polsce, wyrazanie entuzjazmu dla Hitlera to straszny blad polityczny. Kiedy Lepper to zrozumial, zazadal przeprosin od gazety. Zamiasr tego, redakcja gazety umiescila krotkie wyjasnienie. Ta sytuacja ciagle sie powtarza. Lepper powie cos, media
zareaguja emocjonalnie, pozniej nastepuje oburzenie, wyjasnianie i przeprosiny a czasami sprawa laduje nawet w sadzie. Glownym tego celem jest utrzymywanie zainteresowania jego osoba.
Jakby tego nie bylo dosyc, dla pokazania wrogiego nastawienia mediow, ktorych Lepper stal sie “ofiara”, jego partia produkuje kasety video, pokazujace biednych Polakow, blagajacych o “wybawiciela,” ze sloganem na ustach Dajcie nam szanse.
Tak sie sklada, ze jest to rowniez slogan Leppera. Leppera przedstawia sie tam jako wybawiciel zglowa pelna pomyslow. Szef jego biura - Janusz Maksymiuk mowi, ze
Nie moze nadazycz wysylaniem video-kaset, ktore ludzie ogladaja grupowo na ekranach telewizorow, wystawianych na klatkach schodowych. Trudno powiedziec co spowodowalo tak gwaltowny wzrost popularnosci Leppera z 9% do 30%. Czy to pomimo mediow, czy tez na wskutek ich obsesyjnej niecheci, spowodowanej strachem przed niebezpieczenstwem jakie soba przedstawia? W kazdy badz razie jest to fenomen.
Czy wie Pan, ze sa ludzie, ktorzy porownuja Pana do Hitlera?
Lepper: “Juz sie do tego przyzwyczailem. To jest wlasnie polski dramat, ze nie wiedza jak z honorem przegrac. Oni juz kiedys opublikowali zdjecie, na ktorym przedstawiaja mnie jako Hitlera. Podalem ich do sadu. Tlumaczyli sie, ze nie wyrzadzili mi tym duzej szkody. To jest interesujacy proces. Najpierw przyrownywali mnie do Lenina i Stalina,
pozniej do Hitlera a teraz najczesciej do Haidera i le Pena. Nie jestem faszysta. Jestem Andrzejem Lepperem, czlowiekiem ktory proponuje trzecia droge, po tym jak komunizm a pozniej Solidarnosc poniosly fatalna kleske.
Czy Pan jest antysemita?
“Zupelnie nie. Wiem, ze tak o mnie mowia, ale po 2001 roku wyrzucilem z partii waznych dzialaczy, ktorzy wyrazali antysemickie poglady. Jestem tolerancyjny.
Musze Pani opowiedziec historie, o ktorej milczalem, bo nie chcialem na niej zbijac kapitalu politycznego. W czasie wojny ukrywalismy Zyda w piecu chlebowym przed
Niemcami obok domu moich rodzicow w malym miasteczkiu na wybrzezu Morza Polnocnego. Moja matka przynosila mu codziennie jedzenie i ubranie mojego ojca,
ktory byl w wojsku . Mialem wtedy cztery lata i pamietam to.
“Mowilem juz Pani, ze w mojej partii sa rozni ludzie, ktorzy identyfikuja sie jako Zydzi,
Ukraincy, Bialorusini. Mamy nawet doktora z Bangladeszu. Jak mozna moiwic, ze jestem faszysta? Jestem lewicowym socjalem, dumnym z tego, ze jestem Polakiem.
Interesuje mnie tylko interes Polski. No i coz tego? Czy Ariel Sharon nie powiedzial, ze najwazniejszy jest dla niego Izrael?”
Skad sie wziela nazwa Panskiej partii Samoobrona. Samoobrona przede czym?
“Chodzilo glownie o Balcerowicza (Leszek Balcerowicz Prezes Naroowego Banku
Polski – L.G.). On reprezentowal cale zlo. To nieprawda, ze Polska nie ma pieniedzy.
Mamy pieniadze w bankach i depozyty za granica na Zachodzie. Ciekawe w czyim interesie on postepuje w taki sposob? Bank centralny nie moze byc panstwem w panstwie.
Prezydenci sie zmieniaja. Mielismy Walese i Kwasniewskiego. Tylko Balcerowicz ciagle pozostaje. Czy to nie dziwne? Popiera go i lewica i prawica, bo to jest jedna banda. Rzucilem im prawde w twarz w 1991r. w czasie strajku glodowego przed Sejmem kiedy tworzylem swoja partie. Mialem racje. Wyprzedali kraj obcym.
“Ja bron Boze nie mowie, ze tylko Zydom sprzedawali. Rowniez Niemcom, Holendrom,
Dzisiaj oskarza sie nas, ze za wszystko obwiniamy Zydow, bo oni kontroluja panstwo.
Wiec pytam: Czy to Polacy wszystko kontroluja i wyprzedaja swoje panstwo? Nawet mnie podejrzewaja, ze jestem Zydem. Jak moge wiedziec czy to jest prawda? Moze moja pra-prababka miala stosunek z Zydem?
Wlasciwa polityka
Czy ma Pan zamiar kandydowac na Prezydenta Polski?
“Jezeli Bog da mi sily i zdrowie, to tak.”
Dlaczego Pan sie powoluje na Boga, przeciez jest Pan ateista? Pewnie chce Pan
apelowac o poarcie wierzaczych.
“Czy ja jestem ateista? Skad Pani wziela ten pomysl? Kiedy bylem chlopcem, chcialem nawet zostac ksiedzem. Jestem praktykujacym katolikiem. Teraz mam jednak inna misje.
Glosze potrzebe prowadzenia wlasciwej polityki raczej niz slowo Boze.”
Wystawil Pan kandydatow do Parlamentu Europejskiego I mowi sie, ze placa duze pieniadze, aby dostac sie na Panska liste.
“Juz podalem do sadu gazete, ktora o tym napisala. Moim celem jest zdobyc polowe glosow przydzielonych Polsce. W przeciwienstwie do tego co mowia media, nasi kandydaci to ludzie wyksztalceni, znajcy obce jezyki. Nie mam zamiaru wyprowadzic Polski z UE, ale musimy renegocjowac wiele porozumien. Chce przedyskutowac
limity przemyslowe i rolnicze, aby dojsc do takich liczb, ktore pozwola Polsce na pelne wykorzystanie naszego potencjalu gospodarczego. Ludzie, ktorzy nas reprezentowali w negocjacjach, zachowywali sie jak pieski stojace pod drzwiami i czekajce na kosc,
ktora ktos im rzuci.”
Jaka jest altrernatywa?
“Nalezy wspolpracowac ze wszystkimi. Uwazam, ze pogorszenie stosunkow gospodarczych z Rosja to duzy blad.”
Mowi sie, ze reprezentuje Pan rosyjskie interesy i ze Putin to Panski ideal.
Czy to prawda?
“Mowia tez, ze CIA i Mossad mnie szkola. Odpowiem, Bylem dwa razy w Rosji i
podoba mi sie silna wladza prezydencka”
Mowi sie, ze popiera Pan dyktature. Nazwijmy to porzadek i dyscypline.
Co to slowo dla Pana znaczy?
“Po prostu porzadek. Program to program a przywodca to przywodca. Zawsze to mowie moim ludziom w partii. Nie pozwole, aby moja partia z partii rzadzacej, ktora miala 44% poparcia spasc do 5%. Mowie moim ludziom ze jezeli chca tego rodzaju demokracji, niech utworza swoja wlasna partie. Mam wymagania cco do porzadku i dyscypliny.”
Mowi sie, ze ludzie sluchaja Pana. Gdzie lezy sekret?
“Cos w tym jest. Nawet przeciwnicy sluchaja mnie kiedy przemawiam w Sejmie.
Tylko czesciowo rozumiem swoja sile. Moze bierze sie to stad, ze prowadze zdrowy tryb zycia? Wstaje rano o 4:30, gimnastykuje sie, jezdze godzine na rowerze, trenuje boks,
podnosze ciezary, Wieczorem znow jezdez na rowerze oraz kapie sie Jacuzzi z rozpuszczona sola i mineralami a nastepnie siadam w krzesle do masazu. Musze utrzymywac organism w dobrym zdrowiu.”
www.haaretz.com 26.05.2004
